متر می‌کنید یا رأی می‌گیرید؟

✅ شما فکر می‌کنید کوه دماوند چند متر ارتفاع دارد؟ ۵۶۷۵ متر، ۶۷۸۳ متر، ۵۶۷۱ متر یا ۷۵۶۱ متر؟ آیا دوست دارید بر اساس رأی اکثریت و از طریق سازوکاری دموکراتیک ارتفاع کوه دماوند را مشخص کنیم؟ خیلی احمقانه به نظر می‌رسد؟ تعیین ارتفاع دماوند با متر کردن میسر است، ولی باور کنید ما درباره اموری بسیار مهم‌تر از این با همین سازوکار تصمیم می‌گیریم.
✅ خبر این است: «مجلس امروز با انتقال آب دریای خزر به سمنان مخالفت کرد.» خبرهایی از این دست هر روز منتشر می‌شوند مثل مجلس با افزایش قیمت حامل‌های سوخت مخالفت کرد، مجلس با حذف یارانه‌بگیران ثروتمند موافقت یا مخالفت کرد.
✅ این خبرها را که پیگیری کنید خواهید دید که در عمده موارد مجلس بر اساس سازوکار رأی‌گیری و نظر اکثریت، بدون این‌که هیچ توضیح دقیقی در قالب گزارش کارشناسی ارائه شود، از طریق سازوکار رأی‌گیری و با نظر اکثریت چنین تصمیماتی را اتخاذ می‌کند. می‌دانم که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درخصوص بسیاری از این موارد گزارش‌هایی ارائه می‌کند اما در بسیاری از موارد نیز تصمیم مجلس دقیقاً برخلاف برآورد کارشناسی مرکز پژوهش‌هاست و با سازوکار رأی‌گیری عمل می‌کند.
✅ من از مخالفان انتقال آب دریای خزر به استان سمنان هستم، اما هرگز از مسیر رأی‌گیری و نظر اکثریت به این نتیجه نرسیده‌ام. انتقادم متوجه تصمیم به عدم انتقال آب نیست، بلکه به سازوکار آن معترضم. مجلس باید گزارشی دقیق و مبتنی بر نظرات کارشناسی درباره چرایی نادرست بودن انتقال آب دریای خزر به استان سمنان منتشر کند و بر مبنای گفت‌وگویی پویا با جامعه و در درون خود مجلس درباره یافته‌های گزارش کارشناسی، درباره انتقال آب خزر یا هر امر فنی و کارشناسی دیگری تصمیم بگیرد.
✅ گزارش کارشناسی نوشتن مثل متر کردن ارتفاع کوه دماوند است؛ و رأی‌گیری بدون گزارش کارشناسی هم عین رأی‌گیری درباره ارتفاع دماوند است. مشکل رأی‌گیری بدون کار و گزارش کارشناسی این است که اگر ترکیب مجلس عوض شد و رأی به انتقال آب یا بالا رفتن قیمت حامل‌های انرژی دادند، همان‌قدر باید به آن تصمیم گردن بنهیم که امروز ممکن است از عدم انتقال یا حذف افزایش قیمت حامل‌های انرژی ممکن است خوشحال شویم.
✅ رأی‌گیری برای امر فنی و کارشناسی، مثل آن است که بیماری مریض را بر اساس اکثریت نظر پزشکان بدون هیچ گونه اقدام تشخیصی و آزمایشگاهی تعیین کنند. جامعه حق دارد بداند مبنای تصمیم‌ها چیست. جامعه حق دارد بداند به استناد کدام ارزیابی از پی‌آمدهای انتقال آب دریای خزر به سمنان و ملاحظه کدام اقدامات جایگزین با گزینه انتقال مخالفت می‌شود؟ (هر چند من کاملاً با عدم انتقال موافقم)، با توجه به کدام پی‌آمدهای افزایش قیمت حامل‌های انرژی با آن مخالفت شده است؟ و به استناد کدام اصل ضروری برای عدالت درباره حذف یارانه‌بگیران ثروتمند تصمیم گرفته می‌شود.
✅ این کافی نیست که اعضای کمیسیون تلفیق یا تعدادی از نمایندگان در جلساتی سربسته، بدون اطلاع‌رسانی کافی از محتوای مذاکرات و بدون گزارش‌دهی مکتوب، شفاف و علنی؛ درباره امور مهم تصمیم بگیرند. تصمیم‌گیری کارشناسی، انتخابات نیست که افراد با سلیقه و شناخت خودشان نماینده و رئیس‌جمهور انتخاب کنند. رأی‌گیری در انتخابات نیز مسبوق به انبوهی از مناظرات، شنیدن سخن کاندیداها و تعامل با متخصصان و ارزیابی آن‌ها از کاندیداهاست. حال چگونه در فضایی غیرشفاف و بدون ارائه گزارش کارشناسی شفاف و دقیق به مردم درباره امور بسیار مهم تصمیم گرفته می‌شود؟
✅ تأسف‌بار است که هنوز «ارتفاع کوه دماوند را با رأی‌گیری مشخص می‌کنند نه با متر کردن.» آن تصمیم کارشناسی که بدون پشتوانه بررسی و علم بر اساس رأی‌گیری تعیین‌تکلیف شود، روزی دیگر با رأی‌گیری متفاوتی، تغییر خواهد کرد. وقت آن است که فرق رأی‌گیری و متر کردن را درک کنیم. متر کردن از جنس سنجش، و سنجش بنای عقلانیت حکمرانی مدرن است. بسنجید، سنجش‌های‌تان را با مردم به اشتراک بگذارید، درباره آن با مردم گفت‌وگو کنید و بعد رأی بگیرید.